Een wijk die belegerd wordt na signalen dat wietteelt bijna huis aan huis gemeengoed is, zoiets is zelden vertoond. Bewoners van de Hoensbroekse Kasteelbuurt wisten niet wat hen overkwam toen 250 agenten hun wijk op slot gooiden.
“Dáár, in de houten schuur achter ons huis”. Zittend op een plantsoenhek voor zijn ouderlijk huis aan de Markgravenstraat wijst hij naar de plek waar de politietroepen vonden wat ze zochten. Hennepplanten, zo draait de 17-jarigeAshley er niet omheen. „Mijn vader zit nu al op het politiebureau, hij heeft achterom dus een kwekerij gehad.Wist ik veel. Ik heb er nooit eerder wat over gehoord, maarik ben ook zelden thuis.” Dat moet dan een onaangename verrassing zijn geweest? „Ja. Denk je lekker uit te slapen omdat je pas’s middags naar school moet, krijg je dit.” De ogen van een jonge buurman spuwen vuurterwijl hij de blauwgetinte bedrijvigheid rond de schuur gadeslaat. „Iedereen moet toch gewoon zelf weten of hij een kwekerij in huis wil?”, foetert hij.

Nee, bij hem hebben ze niks gevonden.Wél bij zijn schoonzus, een paar huizen verderop. „Een arme vrouw die niet anders kón. Omdat ze geen baan kan vinden en verder niets heeft. Nu is ze hiervan ook nog eens de dupe, terwijl de staat zo iemand juist meer geld zou moeten even.” De 25-jarige Jan uit een straat verderop denkt er net zo over. Gehuld in bevlekte nepmerkkleding, ongeschoren en metrode oogjestuurt hij meewarig naar de steeds groter wordende berg planten op de stoep bij zijn buurman. „Zo zonde, ze waren bijna hoog genoeg om te oogsten.” Het inspireert hem tot een heus wetsvoorstel. „Als de staat nou eens toestaat dat elke Nederlander thuis maximaal 100 planten mag hebben, dan zou er veel minder criminaliteit zijn.
“Wijk liet netwerk Enexis bijna bezwijken”

Dan hoeft ook niemand meer een ander te beroven voor een tientje.” Terug naar de realiteit van een gure dinsdag in oktober.Ashley mag zich een kwartier na zijn geweeklaag over zijn nachtrust op bijzondere belangstelling van de politie verheugen. Na een kwartier wordt hij samen met zijn moeder in een justitie bus afgevoerd. Hij is niet de enige. In totaal worden achttien bewoners van de Kasteelbuurt door de politie aangehouden.Andere wapenfeiten: negentien ontmantelde hennepplantages, de inbeslagname van 6,5 kilo amfetamine plusingrediënten en het ontmantelen van een illegaal café. Het is de oogst van een grootscheepse actie die in zes weken op poten is gezet. „Binnen dat tijdsbestek 250 agenten op de been brengen is een hele klus, zoiets doe je alleen maar als er ernstige calamiteiten dreigen”,schetst burgemeester Toine Gresel van Heerlen, die een noodverordening afkondigde. „Ik was niet graag verantwoordelijk geweest als hier een grote brand was uitgebroken.Want dat was een reëel risico: het stroom verbruik in de wijk was zo ongekend hoog dat het netwerk van Enexis eronder dreigde te bezwijken.”
‘Voorstel: iedereen mag 100 planten hebben’

En hoge stroomafname in volksbuurten betekent vaak maar één ding: hennepplantjes op zolders en in schuren. Die overtuiging groeide na warmtemetingen van de politie, die met een met speciale apparatuur uitgerust vliegtuigje boven Hoensbroek vloog. En dan zijn er nog vele tientallen meldingen bij de kliklijn Meld Misdaad Anoniem. Dit resulteerde in de slotsom dat 47 van de 128 huishoudens in de wijk de verdenking op zich hadden er een geheime tuinbouwhobby op na te houden. Ondoenlijk om af te doen met een gewone hennep-haaldag, zo was de overtuiging van justitie, de politie en de gemeente Heerlen. Ze hebben het geweten in de Kasteelbuurt. Om kwart voor acht ging de complete wijk op slot en werd bij 47 panden tegelijk aangeklopt. Later op de ochtend hebben de bewoners onder het genot van zware shag geen goed woord over voor het machtsvertoon.Woede over ‘het intrappen van mijn deur terwijl ik een vijf weken oude dochter in huis heb’, verontwaardiging over ‘een inval bij mijn zieke zus die binnen aan de beademing ligt’ en irritatie over‘die agent die zelfs in mijn kast zit te rommelen.’ En dan is er nog zoiets als het stigma van de wijk. „Wat denk je dat een werkgever zal zeggen als hij ziet dat ik uit een straat kom waar zo’n overdreven actie is gehouden?”, vraagt een jonge, werkloze vader zich af.

De omvang van de politieactie mag dan wel van Vinkenslag-allure zijn; het verzet van de bewoners doet geenszins denken aan de verbetenheid waarmee de Maastrichtse woonwagen kamp bewoners hun territorium verdedigden. De sfeer is gelaten, bewoners praten rustig op straat en zo nu en dan is er zelfs tijd voor een dolletje met de politie. Misschien ook weer niet verbazingwekkend voor wie beseft dat de actie mede tot stand kwam op basis van tientallen anonieme tips uit de buurt zelf. „Zie je dat dak daar aan de overkant”, wijst een man die al jarenlang in de wijk woont. „Dat is vernieuwd nadat het enkele jaren geleden is uitgebrand vanwege een verkeerd aangesloten plantage. Goed dat gevaarlijke situaties nu worden aangepakt.” Bezorgd als hij is om zijn ruiten wil hij niet met naam in de krant. Die bezorgdheid om elkaars veiligheid is echter nog geen gemeengoed. Of ze nu boos op de buren is, nu daar een potentiële brandhaard in de schuur is ontdekt, zo luidt de vraag aan een bewoonster. „Nee”, klinkt het bijna verbaasd. „We wisten het toch niet? En wat niet weet, wat niet deert.” Kijk, met zulke mensen kan Jan uit de Wingerdweg nou praten. „Wietteelt levert geld op dat we weer uitgeven”, zo geeft hij als ultiem argument een micro-economische analyse ten beste. „In het café voor bier, bij de V&D voor kleren en bij de Jumbo voor boodschappen. Moeten die bedrijven soms failliet?”